Εκδόσεις
Εδώ μπορείτε να βρείτε και να κατεβάσετε δωρεάν υλικό από εκδόσεις του Κοινωνικού Κέντρου “ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΑΛΙΟΡΗΣ”.
Να σου πω μια ιστορία; – Κοινωνικό Κέντρο “ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΑΛΙΟΡΗΣ”
Το βιβλίο αυτό ειναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας των παιδιών του Εργαστηρίου Παραμυθιού και των παιδιών των Τμημάτων Ζωγραφικής του Κοινωνικού Κέντρου σε συνθήκες πανδημίας κατά την εκπαιδευτική περίοδο 2020-2021. Το Εργαστήρι Παραμυθιού “έπλασε” τις ιστορίες και τα Τμήματα Ζωγραφικής ανέλαβαν την εικονογράφησή τους. Το βιβλίο εκδόθηκε το καλοκαίρι του 2021.
ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΠΑΡΑΜΥΘΑΣ – ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΑΛΙΟΡΗΣ
Το βιβλίο «Πρώτη φορά… παραµυθάς» είναι µια Συλλογή µε παραµύθια, γραµµένα από τους µικρούς συγγραφείς – παραµυθάδες που πήραν µέρος στον πρώτο ∆ιαγωνισµό Συγγραφής Παιδικού Παραµυθιού του Κοινωνικού Κέντρου «ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΑΛΙΟΡΗΣ». Στόχος του ∆ιαγωνισµού ήταν να δοθεί στα παιδιά η ώθηση για την ανάπτυξη του µυαλού και της προσωπικότητάς τους, να σκεφτούν µε διαφορετικό τρόπο, να προσπαθήσουν να βρουν εναλλακτικές λύσεις σε προβλήµατα και να αντιµετωπίσουν τον κόσµο µε µια άλλη µατιά. Να παρακινηθούν, διεγείροντας και καλλιεργώντας την επινοητικότητα, την εφευρετικότητα και τη φαντασία τους, να δηµιουργήσουν τις δικές τους ιστορίες, τα δικά τους παραµύθια. ∆εκατέσσερις µικροί παραµυθάδες, λοιπόν, ταξίδεψαν σε κόσµους όπως τους έπλασε η δική τους φαντασία γράφοντας τις δικές τους ιστορίες. Τα παιδιά µάζεψαν ιδέες και συναισθήµατα, σκέψεις, εικόνες και γεγονότα, που στην πορεία έγιναν ένα ταξίδι µέσα τους, το οποίο αποτυπώθηκε µε λέξεις στα παραµύθια τους. Παραµύθια που περνούν µηνύµατα για το καλό και το κακό, για την ελπίδα, την αγάπη και την ειρήνη, αλλά κυρίως προκαλούν απόλαυση… στον αναγνώστη, µα πρωτίστως στο δηµιουργό τους. Άλλωστε η λογοτεχνία δεν είναι παρά ένα ταξίδι απόλαυσης σε κόσµους πλασµένους από το µοναδικό υλικό που κινεί ό,τι δεν κινείται και δίνει πνοή σε ό,τι είναι άπνοο…, τη φαντασία!
REVOLUTIONAIRE – ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΞΑΝΘΗΣ
To Revolutionaire είναι ένα περιοδικό του Μουσικού Σχολείου Ξάνθης που εκδόθηκε από το Κοινωνικό Κέντρο “ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΑΛΙΟΡΗΣ”.
Μπορείτε να κατεβάσετε το περιοδικό πατώντας στο κουμπί παρακάτω.
ΘΕΜΕΛΙΟΙ ΛΙΘΟΙ – ΓΕΩΡΓΙΟΣ Σ. ΠΑΡΑΣΤΑΤΙΔΗΣ
Οι δάσκαλοι περιγράφουν συμβάντα, όπως τα έζησαν, και γεγονότα που διαμόρφωσαν οι ίδιοι. Ανατρέχουν με τη μνήμη τους στο ξεχασμένο ίσως από όλους μας τότε και αποτυπώνουν τη σχολική ζωή, όπως την έζησαν με τα παιδιά, και περιγράφουν την οικονομική και κοινωνική ζωή των οικισμών που δίδαξαν, τα έθιμα, τις παραδόσεις τους.
Οι διηγήσεις τους φωτίζουν άγνωστα παρασκήνια, περιγράφουν το κοινωνικό κλίμα της εποχής, τις οικονομικές σχέσεις, τους ανθρώπινους χαρακτήρες, την καθημερινότητά τους, τα προτερήματα και τις αδυναμίες τους.
Η περιγραφή έχει τη γνησιότητα της άμεσης και αυθόρμητης καταγραφής βιωμάτων και περιστατικών και αποτελούν ανεκτίμητες αποδείξεις για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου.
Πρόκειται για ντοκουμέντα αυθεντικά και γνήσια, για πρόσωπα και πράγματα με διήγηση αποκαλυπτική.
Οι διηγήσεις περιλαμβάνουν γεγονότα,συναισθήματα, σκέψεις, δράσεις, τρόπους συμπεριφοράς, ρόλους, μια τεράστια γκάμα θεμάτων, μέσα από ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, μας δίνεται η δυνατότητα να κατανοήσουμε την εικόνα της κοινωνίας που πολλοί από εσάς δε ζήσατε.Η ζωή είναι μοναδικές ανεπανάληπτες ανθρώπινες πράξεις. Αυτές τις πράξεις περιγράφουν οι δάσκαλοι Σπύρος Μπάκος, Ανδρέας Σωτηρακόπουλος, Αθανάσιος Τσιακπίνης και Λάζαρος Μιχαηλίδης.
ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥ ΜΑΝΑΝΑ
Όταν με κάλεσε ο φίλος απ’ τα παλιά, Γεώργιος Παραστατίδης, να επιμεληθώ το υπό έκδοση βιβλίο από το Κοινωνικό Κέντρο «ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΑΛΙΟΡΗΣ», του οποίου είναι και Πρόεδρος, μου ήταν αδύνατο ν’ αρνηθώ, γιατί από τη μια μεριά δεν μπορούσα να πω όχι σε ένα φίλο, με τον οποίο είχα ζήσει για πολλά χρόνια την αγωνία για την έκδοση του περιοδικού «Φοροτεχνική και Θρακική Προσέγγιση», και από την άλλη, επειδή ήμουν σίγουρος ότι το υλικό του βιβλίου, που είχε συγκεντρωθεί από αυτόν, θα ήταν ενδιαφέρον και θα γινόταν ένα βιβλίο, που θα το άνοιγε ο κάθε αναγνώστης με αγωνία και θα το έκλεινε με κέρδος, αλλά και διότι, από την όλη πορεία του Γιώργου, γνώριζα πολύ καλά πως με όποια πράγματα είχε καταπιαστεί, όλα είχαν ευτυχή κατάληξη.
‘Έτσι, όταν πήρα όλο το υλικό στα χέρια μου και καθώς το μελετούσα, με το ζωντάνεμα της αγωνίας των ηρωικών δασκάλων της μετεμφυλιακής εποχής, βρέθηκα, χωρίς να το καταλάβω, να γυρίζω το τιμόνι στο καράβι του χρόνου πίσω ολοταχώς, και να ζω, μέσα σε μια τρυφερή σιγή και μοναξιά, που είναι οι καλύτεροι φίλοι της ψυχής, τα δικά μου παιδικά χρόνια, την αγωνία του δικού μου δασκάλου, να μας μάθει γράμματα, αλλά και να μας δείξει πώς πρέπει να πορευτούμε στο δύσκολο δρόμο της προκοπής και της προσφοράς, με τον ούριο άνεμο της ελπίδας.
Όταν πάλι η ματιά μου σταματούσε στην συνέντευξη-ανάταση ψυχής, του «μπάρμπα-Λάζαρου» Μιχαηλίδη, τότε ταξίδευα, σαν σε παραμύθι, πάνω στα μαύρα σύννεφα της προσφυγιάς, όπως μου τα είχε ιστορίσει και ο δικός μου πατέρας, μια ιστορία ξέχειλη από κακουχίες και στερήσεις, που ποτέ μου δεν την πίστεψα, γιατί ακριβώς την θεωρούσα μια από τις τόσες χάντρες του κομπολογιού των παραμυθιών, που μου έλεγε τόσο γλυκά ο γεννήτοράς μου. Θυμάμαι, όταν έπιανε τη μοναδική χάντρα από το κομπολόι του, ήξερα ότι θα μου πει «το παραμύθι» της προσφυγιάς. Έτσι, απ’ αυτό το «παραμύθι», απ’ τα νηπιακά μου ακόμη χρόνια άρχισα να συνδέω το μαύρο χρώμα με τα βάσανα, τις στερήσεις και την απελπισία.
Καθώς όμως «άκουα» τον «μπάρμπα Λάζαρο» ν’ αφηγείται τη δική του προσφυγιά, τότε οι χάντρες του κομπολογιού των παραμυθιών , που μου έλεγε ο πατέρας μου, γίνονταν όλες πράσινες, κοντολογίς έπαιρναν το χρώμα της ελπίδας, και η ελπίδα, όσο απατηλή και αν είναι, έχει το τάλαντο να μοιράζει χαμόγελα. Τον «άκουα», λοιπόν, να λέει: «εγώ τότε που ήμουν στην Αδριανούπολη και είδα ότι πέφτει το μέτωπο, σηκώνομαι και πάω στη Μακρά Γέφυρα, από κει φεύγουμε και ερχόμαστε στην Ξάνθη, το 1922». Μια περιγραφή κοφτή και δωρική, που θαρρεί κανείς πως γίνεται αναφορά σ’ ένα απλό και ανέμελο «ταξίδι», χωρίς να βγαίνει από καμιά λέξη η φουρτούνα της προσφυγιάς, ούτε μια κάποια πίκρα για τον ξεριζωμό του νεαρού τότε Λάζαρου… Ίσως, σε τέτοιες στιγμές απόγνωσης, οι χάντρες στο κομπολόι της ζωής, απ’ τα χέρια κάποιας γητεύτρας να παίρνουν το χρώμα της ελπίδας, που λέγαμε…
Με την πίστη ότι τρύπωσε μέσα σ’ όλο μου το είναι το υλικό τούτου του βιβλίου, που συγκέντρωσε με περίσσιο μεράκι, ο φίλος Γιώργος Παραστατίδης, ίσως είμαι σε θέση να πω πως, «αφουγκραζόμενος» ο αναγνώστης από κοντά τις διηγήσεις των δασκάλων, αν μεν είναι ξέμακρη η πρώτη του ανάσα από εκείνη την τόσο δύσκολη χρονική περίοδο, τότε θα νομίζει ότι ταξιδεύει στον κόσμο των παραμυθιών, αν είναι πάλι «παιδί» της μετεμφυλιακής εποχής, τότε οι παιδικές του θύμησες πυρρίχιο χορό θα στήνουν μπροστά στα δακρυσμένα μάτια του, με τον Γιώργο Παραστατίδη να είναι πρωτοχορευτής, και τον «μπάρμπα-Λάζαρο», πάνω στο «κατάστρωμα» της ζωής να τραγουδά γλυκά. «Ο λάρυγγάς μου γύριζε μοναχός του. Μόλις αυτός αρχίζει και παίζει, πάω εγώ, κάθομαι κοντά κι αρχίζω ένα τραγούδι ερωτικό, που έλεγε η μάνα μου. Έτσι όλο το βαπόρι γύρισε και ήρθε πάνω στο κεφάλι μας και ακούει εμένα πώς τραγουδάω». Εγώ, δεν έχω την αγγελική φωνή του μπάρμπα-Λάζαρου να τραγουδήσω, όμως μπορώ έξι λεξούλες να λαλήσω: «Άξιος ο μισθός σου, Γεώργιε Παραστατίδη».
ΚΑΙ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΝΑ ΔΙΑΠΕΡΝΑ ΤΑ ΘΟΛΑ ΤΖΑΜΙΑ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ
Ο χρόνος γλύπτης , όπως τον αποκάλεσε ο Οδυσσέας Ελύτης και η Μαργκερίτ Γιούρνασερ , σμιλεύει νου και σώμα και αφήνει στο διάβα του αναρίθμητα αγάλματα – των ανθρώπων τα χνάρια σ΄ ετούτη τη γη . Κι είναι τόσο το μυστήριο που τον περιβάλλει , ώστε η προσωπογραφία του να μην έχει ακόμη αποτυπωθεί , παρά την αέναη έγνοια των διανοητών, συγγραφέων, ποιητών , φιλοσόφων, να τον αφηγούνται και να τον περιγράφουν , να τον αναλύουν…
«Γλύπτης των ανθρώπων παράφορος», αγαπημένος και φθονερός , σύντομος και μακρόσυρτος , σπουδαίος και ασήμαντος, αντιφατικός , πολυπρόσωπος , που να μη τον γνωρίζει μήτε η μάνα του η ίδια… Σαν γίνεται όμως παρελθόν, μνήμη και παραμύθι, γλυκαίνει κι αφανίζει όλα τα κουσούρια του…
Μέσα λοιπόν στις σελίδες τούτου του πονήματος ,σφιχταγκαλιάζεται ο χρόνος- μνήμη με το δάσκαλο- άνθρωπο και από το σμίξιμο τους αναδύεται η έννοια «παιδεία» στις δύο της διαστάσεις: της γνώσης και της κουλτούρας. Και οι δύο αυτές αξίες , κάτω από την εποπτεία του ήθους , κυλούν στα κείμενα του βιβλίου , είτε είναι επιστολές, είτε συνεντεύξεις ή αφιερώματα- κρίσεις για το δάσκαλο…
Η Γραμματική και το Συντακτικό της ανθρώπινης ή διδασκαλικής ιδιότητας των προσώπων έχουν εδώ μια αντικομφορμιστική λειτουργία. Ο λόγος σπάει τα δεσμά των τύπων και γίνεται αντώνυμο της επιτήδευσης .Με φτωχά δηλαδή υλικά οικοδομείται αρχιτεκτονικά επιβλητικό. Μοιάζει να γράφεται η ιστορία πάνω σε τσίτι που αγοράστηκε σε παζάρι λαϊκό. Κι ανορθώνονται στ’ αλήθεια οι αφηγήσεις των δασκάλων σαν πλίνθινα οικοδομήματα , που έχουν , ωστόσο , γερά θεμέλια. Άνθρωποι που μπήκαν στο χώρο της εκπαίδευσης οδοιπορώντας ανάμεσα στα χαλάσματα του πολέμου , δεν έπαιξαν μόνο το ρόλο του δασκάλου , μα και του μάστορη και του κιθαριστή και του μπαχτσεβάνη και του χαμάλη… Όταν δημιουργείς , είναι αδύνατο να προσεγγίσεις το εντελές. Κάπου θα σκοντάψεις , κάποιον θα αδικήσεις, κάτι θα παραλείψεις…
Φαντάζει ως γητευτής ο δάσκαλος Θανάσης Τσιακπίνης , καθώς εισάγει τις τέχνες σε σχολεία όπου η φτώχεια και η δυστυχία υπαγόρευαν άλλες προτεραιότητες… Αναδύεται ως στιβαρή η μορφή του Αντρέα Σωτηρακόπουλου , που το έργο του παίρνει διαστάσεις κοινωνικής πρόνοιας… Όσμωση δασκάλου και προσφύγων , λαογραφική ζύμωση , καταγράφονται στο ενεργητικό του Σπύρου Μπάκου , που έφτιαξε για τους μαθητές του μια «κυψέλη δημιουργίας» …
Ιδιαίτερη μορφή στο χορό των φωτισμένων δασκάλων αποτελεί ο Λάζαρος Μιχαηλίδης , που η βιογραφία του , κυρίως στην εναλλαγή των πατρίδων , παραπέμπει στο Γιώργο Σεφεριάδη, κατά κόσμον ποιητή Γιώργο Σεφέρη… Η συνέντευξη στην κυρία Δέσποινα Παρτσαλίδου ιχνογραφεί το πορτρέτο του σπουδαίου αυτού δασκάλου που η τυράγνια της ζήσης τον ατσάλωσε , οι διαφορετικές πατρίδες του χάρισαν προσαρμοστικότητα, η τραγικότητα των καιρών τον μεταμόρφωσε σε εραστή της γνώσης…
Είναι αληθινά σημαντική η «τοιχογραφία» των παραπάνω δασκάλων.
Μα είναι μαγικές οι εικόνες που ξεφυλλίζουν για εμάς οι μαθητές τους, χρόνους πολλούς μετά τη φοίτησή τους, πάντα όμως με το πνεύμα του μαθητή, του παιδιού που ωριμάζει, αλλά παραμένει παιδί , όταν προσπαθεί να σκιαγραφήσει το δάσκαλό του , πέρα από το χρόνο…
Μέσα από τις αφηγήσεις των ηρώων , φυσικά , ιστορείται και η πολιτική κατάσταση της εποχής, τα πάθη του εμφυλίου, τα δεινά του πολέμου, η αδικία, η παραφροσύνη του συστήματος. Μα μέσα από το σκοτάδι των καιρών , αγλαό φως οι δάσκαλοι κοινωνούν το όνειρο στα παιδιά ενός κατώτερου Θεού και τα μαθαίνουν να βηματίζουν σε μια νέα πραγματικότητα…
Ένα ψηφιδωτό … Κάθε του ψηφίδα , ολάκερος κόσμος… Μια επαρχία τραυματισμένη από τον πόλεμο, από αφέντες που ξανακάθονται σήμερα στο σβέρκο μας . Χρώματα σκούρα της μιζέριας και της απελπισίας , μα και φωτεινά που εκπέμπουν εμπνευσμένοι δάσκαλοι. Δεν είχε καμιά σημασία το μέγεθος της κουλτούρας τους . Τα μέτρα της εποχής δεν άφηναν περιθώρια για μια ευρεία και ελευθερόφρονη καλλιέργεια. Τούτο το έλλειμμα όμως το κάλυπτε η φλόγα της ψυχής και της βούλησης…
«Η ψυχή του δασκάλου» , καταπώς μας τον παραδίδει ο Χρίστος Τσολάκης , «είναι σαν την ψυχή του ποιητή. Εμπνέεται κι απογειώνεται . Μόνο που ετούτη , για να απογειωθεί , εμπνέεται από την ανθρώπινη σχέση , παίρνοντας έτσι στα φτερά της και τις νεανικές ψυχές. Αυτός είναι ο χρυσός κανόνας της παιδείας.»…
Ο Γιώργος Παραστατίδης, εντέλει, δουλευτής της λαϊκής μας παράδοσης και βιγλάτορας πιστός του πολιτισμού, μεταφέρει τη λαογραφία από τα μουσεία στα πρόσωπα και από τις μνήμες στη ζώσα παιδεία… Μια διαδρομή που διαθέτει συγκινήσεις , πνευματικότητα, ψυχική αρχοντιά. Είναι βέβαιο πως θα ζεστάνει τις καρδιές πολλών ανθρώπων μέσα σε τούτη την πολιτική και κοινωνική παγωνιά. Γιατί οι θύμησες των άγουρων χρόνων είναι νοσταλγικές , μπάλσαμο ζείδωρο , παραθύρι ακράνοιχτο στο αύριο της ζήσης…
Ανέστης Ακριτίδης
Φιλόλογος